Σε ολική αντεπίθεση ενάντια στο πνεύμα της Βασιλείας περνά η διεθνής των τραπεζών, συνεπικουρούμενη από την κρίση χρέους της Ευρωζώνης, την ευάλωτη θέση των ευρωπαϊκών τραπεζών και τη διαφαινόμενη νέα κάμψη της παγκόσμιας οικονομίας. Στόχος της αντεπίθεσης είναι η οριστική ίσως εγκατάλειψη των κανόνων κεφαλαιακής επάρκειας της τελευταίας Συμφωνίας της Βασιλείας που έθετε αυστηρότερα πρότυπα στις τράπεζες. Χτες το Ινστιτούτο Διεθνούς Χρηματοοικονομίας (IIF) που εκπροσωπεί τις κυριότερες αμερικανικές και ευρωπαϊκές τράπεζες, εξέδωσε έκθεση που προβλέπει τα μύρια όσα κακά σε περίπτωση εφαρμογής των νέων αυστηρότερων προτύπων. Σύμφωνα με την έκθεση αυτή, η ενίσχυση της αυστηρότητας των κεφαλαιακών και άλλων κανόνων των τραπεζών θα αυξήσει δραστικά το κόστος δανεισμού, θα ψαλιδίσει την παγκόσμια ανάπτυξη και θα σαρώσει 7,5 εκατ. θέσεις εργασίας.
Ο διευθύνων σύμβουλος της Standard Chartered και επικεφαλής της εποπτικής επιτροπής του Ινστιτούτου Διεθνούς Χρηματοοικονομίας, Πίτερ Σαντς, είπε χαρακτηριστικά: «Υπάρχουν ισχυροί κίνδυνοι ότι η επιδίωξη της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας θα έχει υψηλό κόστος στην οικονομική ανάπτυξη και τη δημιουργία θέσεων εργασίας σε μια εύθραυστη συγκυρία για την παγκόσμια οικονομία όπως είναι η σημερινή».
Το IIF εκτιμά ότι οι τράπεζες στην προσπάθειά τους να προστατέψουν τα κέρδη τους ενώ θα χτίζουν περαιτέρω κεφαλαιακή βάση ύψους 1,300 δις δολαρίων ως το 2005, θα αυξήσουν τα επιτόκια δανεισμού κατά 3.5 ποσοστιαίες μονάδες. Σύμφωνα με την ίδια έκθεση, η εφαρμογή των νέων κανόνων θα μειώσει επίσης την παγκόσμια παραγωγή κατά 3.2% ως το 2015 και θα οδηγήσει στην εξάλειψη 7,5 εκατομμυρίων θέσεων εργασίας.
Κύκλοι που πιστεύουν, ωστόσο, στην ενίσχυση της αυστηρότητας των τραπεζικών προτύπων περιγράφουν τις προβλέψεις του IIF ως ‘απειλές κενές νοήματος’. Από την άλλη μεριά όμως η εξασθένηση της παγκόσμιας οικονομίας και το πλήθος των ενδείξεων που προδίδουν ισχυρές πιέσεις στο χρηματοπιστωτικό σύστημα προκαλούν έντονη ανησυχία στους σχεδιαστές πολιτικής σχετικά με το αντίκτυπο των νέων κανόνων στις τράπεζες. Όπως αποκάλυψε η εφημερίδα Financial Times την Τρίτη, όλο και περισσότερα μέλη της Επιτροπής της Βασιλείας για την Τραπεζική Εποπτεία, η οποία θέτει τα παγκόσμια τραπεζικά πρότυπα, φαίνεται ότι θέλουν να αναθεωρήσουν επί το ηπιότερο ορισμένες αυστηρές προβλέψεις για τους κανόνες ρευστότητας που είχαν σαν στόχο να υποχρεώσουν τις τράπεζες να διατηρούν περισσότερους ρευστοποιήσιμους τίτλους, προκειμένου να αποφύγουν ενδεχόμενα προβλήματα χρηματοδότησης.
Το Ινστιτούτο Διεθνούς Χρηματοοικονομίας υποστηρίζει ότι στηρίζει πλήρως τις μεταρρυθμίσεις του εποπτικού πλαισίου που έχουν σαν στόχο να ενισχύσουν την ανθεκτικότητα των τραπεζών υποχρεώνοντάς τις να αυξήσουν τα κεφάλαιά τους. Προσθέτει ωστόσο ότι οι επιπλέον κεφαλαιακές απαιτήσεις για τις μεγαλύτερες τράπεζες – για παράδειγμα ορισμένα αμερικανικά ιδρύματα – που υποχρεώνονται σε δείκτη κεφαλαιακής επάρκειας της τάξης του 9.5% με βάση τη στάθμιση κινδύνου των στοιχείων ενεργητικού τους έναντι του καθολικού ορίου 7% – πάει πολύ μακριά.